Zdjęcia wraku
Wrak F53.27 PORCELANOWIEC (W-2) to pozostałości jednostki żaglowej o długości ponad 20 m, zbudowanej w I połowie XIX wieku z drewna świerkowego oraz sosnowego, rosnącego prawdopodobnie na terenach Gotlandii. Wrak stanowią wystające ponad piaszczyste dno, do wysokości 1,5 m, elementy drewnianej konstrukcji w postaci pozostałości burt i części dennej jednostki. Klepki poszycia ułożone są na styk (poszycie karawelowe) i mocowane do wręgów za pomocą kołków wykonanych z drewna iglastego. Grubość klepek poszycia wynosi 5–8 cm, a ich szerokość 9–31 cm. Fragmenty konstrukcji są rozdzielone na oddzielne grupy (obiekty).
więcej
Wrak W-2 Porcelanowiec odkryła w 1965 roku załoga m.s. Czapla, należącego do Polskiego Ratownictwa Okrętowego (PRO). Rozpoznano wtedy zalegający w wodach Zatoki Gdańskiej na głębokości kilkunastu metrów obiekt o długości 25 m, który składał się z dwóch oddzielnie leżących burt i wystawał do 2 m ponad dno. Domniemano, iż są to dwa wraki znajdujące się w bezpośredniej bliskości. Określenie Porcelanowiec odnosi się do zabytków ceramicznych (fajans angielski Staffordshire) wydobytych z obiektu zaraz po jego odkryciu, wstępnie datowanych na XVIII/XIX w.
więcej
Wrak znajduje się na głębokości 16 metrów, w odległości ponad 3,5 mili morskiej na wschód od cypla w Gdyni-Redłowie.
W czerwcu i lipcu 2013 r. archeolodzy i nurkowie z CMM przeprowadzili podwodną inwentaryzację stanowiska F53.27. Jej celem było wykonanie dokumentacji rysunkowej, fotograficznej, filmowej oraz fotogrametrycznej (foto-mozaika, trójwymiarowy model stanowiska), a także określenie chronologii obiektu, poprzez badania dendrochronologiczne oraz analizę konstrukcji i zabytków pozyskanych podczas prac.
Konstrukcja zbudowana jest z drewna sosnowego oraz świerkowego. Z budulcem świerkowym nie spotkano się na żadnym innym wraku badanym dotychczas przez NMM. Drewno użyte do budowy statku pochodzi z rejonu Bałtyku, najprawdopodobniej z Gotlandii. Trzy próby drewna zawierają przyrosty podkorowe, co pozwoliło na dokładne określenie roku ich ścięcia. Wskazały one na dwa okresy: połowę drugiego dziesięciolecia XIX wieku oraz koniec lat czterdziestych XIX wieku.
więcej
Odkrycie na wraku mosiężnej tabakiery wykonanej w Szwecji, w połączeniu z drewnem użytym do budowy statku, pochodzącym najprawdopodobniej w Gotlandii, wskazuje na Szwecję jako najbardziej prawdopodobne miejsce użytkowania i budowy jednostki.
W wyniku prac prowadzonych w 2013 r. pozyskano łącznie 120 zabytków, w tym: 100 fragmentów naczyń fajansowych (rozpoznane jako wyroby z wytwórni Johna Carra z North Shields w Anglii), fragmenty ceramiki ceglastej, mosiężną tabakierę wykonaną w Szwecji w latach 1810 -1819 z inskrypcjami "wiecznego kalendarza", fragmenty fajeczek z glinki kaolinowej, taśmę ołowianą z otworami (łatę, naprawę poszycia), kluzę ołowianą, knagę, żelazną dulkę, fragmenty kości zwierzęcych, taśmę mosiężną, konkrecję żelazną oraz drewniane kółko od bloku linowego.
więcej
Zdrojewski Z., Tajemnice XVIII wiecznego statku. Porcelana w ładowni wraku-widmo, „Ekspres Wieczorny”, wydanie C, nr 210, 24.10.1984, s. 1, 2.
Nowicz L., Porcelanowiec, „Okręty – wydanie specjalne”, 3, 2013, s. 18–24.
Bednarz T., Badania archeologiczne legendarnego Porcelanowca z Zatoki Gdańskiej, publikacja z międzynarodowej konferencji naukowej pt. "Morze wokół nas... bo takie jest rozległe i straszne", Gdańsk 2014. (w druku)
Zdjęcia z badań
Strona "Wirtualny Skansen Wraków Zatoki Gdańskiej" (www.wsw.nmm.pl) powstała w ramach projektu naukowo-badawczego "Wirtualny Skansen Wraków Zatoki Gdańskiej. Ewidencja i inwentaryzacja podwodnego dziedzictwa archeologicznego" współfinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.